Sunday, November 30, 2008

Bina Wanita : Edisi Desember 2008


5 Oktober 2008 (XX Dung Trinitatis)
Nats : Jeremia 15: 10-16

1. Thema :
Halomohon Hata ni Debata asa Malua ho (Terimalah Firman Allah agar engkau selamat)
2. Tujuan :
  • Lam mangantusi di hamaolon mangulahon tohonan na adong di ngoluna be.
  • Pangoloion sian nasa roha di joujou ni Debata
  • Ndang tarpangasahon holan pikkiran sambing laho mangantusi pambahenan ni Debata di ngolu ni hajolmaon.
3. Marende : Buku Ende No. 174: 1+4 (Torop dope na siat)
4. Hatorangan :
Ndang sai sude ulaon (tugas) na dipasahat tu hita hombar tu silomo ni rohanta. Tarlumobi ma molo ulaoni mamboan godang resiko, apalagi nunga taboto keterbatasan ni kemampuanta laho mangulahonsa. Dungi muse, dung taulahon, ndang pintor tarida parbuena, ima lam mambahen hita olo naeng sumurut manang mandele. Loja pamatang jala olo susa pikiran laho mambahen asa tulus nian na niula i. Suang songon na masa diadopi panurirang Jeremia na sinuru ni Debata ibana paingothon bangso Israel ala naung marhaposan tu angka hata sipaotooto, manangko, mamunu, mangalangkup, manolon na tutu, manutung daupa tu Baal, mangihuthon debata sileban, diramuni nasida bagas joro ni Debata (bindu 7: 8-10), angka dakdanak papungu soban, mangopan api amaama, mandogili na niudi angka inaina laho mambahen juada di langit (persembahan bagi ratu sorga) jala diusehon tuak tangkasan di angka debata sileban (7: 18).
Si Jeremia sahalak na bajar dope hatiha i manghilala hinadokdok ni ulaonna. Pola do ro angka baoa sian huta Anatot mamburu hosana asa unang be nian ibana manurirangi marhitehite goar ni Jahowa. Dihilala si Jeremia do na so adong hagogoonna maralohon angka jolma na so manghalomohon dirina. Didok ibana : Tudoshon birubiru dihilala dirina na tinogu tu pamotongan. Ndang mamoto rohana na ibana do hape tinuntunnasida i mandok : Tole itaago ma hau i rap dohot parbuena, jala itasiaphon ibana sian tano ni angka na mangolu, asa unang be ditaringoti halak goarna (11: 19). Nunga tung tarrimas situtu Debata mida hajahaton ni Israel pola do ndang sumuang be rohaNa so ingkon holan na paro uhum nama tu nasida. Didok Debata tu si Jeremia: “Tung sura pe jongjong si Musa dohot si Samauel di jolongku, laos so tagamon marpangulahi rohangku tu bangso on” (15: 1).
Mangihuthon pikkiran ni hajolmaon, dihilala si Jeremia do borat ni uhum na naeng masa tu pangisi ni Jerusalem: Mandate ma parompuan naung maranak pitu, tos ma hosana; nunga sundut mata ni ari tagan arian dope, angka na teba sian nasida pasahataonna tu podang di jolo ni musunasida (ay. 9). Lungun rohana ai gabe mamboan bura do dihilala rohana harorona tu bangsona sandiri. Alani i, disolsoli ibana inana naung manubuhon ibana tu hasiangan on, ai gabe baoa sibadaan dohot sironuan di sandok tano i ibana; so manang mangurang manang paurangkonsa, hape luhut nasida mamburai si Jeremia. Alai nang pe songon i diramoti Jahowa do hosana ai na mangulahon parsuruon ni Jahowa do Si Jeremia. Porsea situtu do ibana jala diparhatopot do hata ni Jahowa na mandok: “Sai na paluaonKu do ho asa sonang” (ay. 11). Bosi (ay. 12) ima gombaran ni jogal ni roha ni bangso i laho mangoloi hata ni Jahowa. Alai i pe, ndang sumurut rohana manogunogu bangso i.
Pangaleleon na tu si Jeremia laho mambuat hosana tung borat dihilala ibana alai nang pe songon i ndang mangalualu ibana tu angka na gogo di hasiangan on, holan tu Jahowa do ibana joujou, ai ala na mangulahon tona ni Jahowa do ibana manaon insakinsak (ay. 15). Sada pengakuan na ro sian Jeremia dung dihilala ibana holong dohot pambahenan ni Debata di ngoluna mandok : “Dung jumpang ahu hatamu, gabe husohali do i, jala hatamu do lomo ni rohangku ala naung targoar ahu tu goarmu, ale Jahowa Zebaot” (ay. 16).
5. Panimpuli
Nang pe masa hamaolon di ngolu ni si Jeremia di tingki mengemban tugas na sian Debata ibana, ndada na ditadingkon Jahowa si Jeremia. Setia do Debata mandongani huhut mangurupi angka naposona na setia mangulahon parenta na tu ibana. Nang sipata pe masa hamaolon i, dalan ni Debata do i patuduhon huaso dohot holong ni rohana, jala asa tung sian nasa roha jolma i marsigantung tu Ibana. Si Jeremia na setia mangasahon goar ni Debata di ngoluna, monang do di paraloan i. Molo maporus jala marhaposan hita di HataNa jala joujou hita tu Ibana, sai na tangihononna do soaranta jala paluaonna hita sian hagogotan.
6. Sungkun-sungkun Diskusi
  1. Marragam ulaon dipasahat Debata tu jolma i, hombar tu tingki dohot talenta na adong di ganup jolma i marguru tu lomo ni rohaNa. Antong, sebagai Ina di tongatonga ni huria nang di rumah tangga, aha tugas parsuruon na di pasahat tu hamuna?
  2. Godang do jolma di tikki otik dope umurna, maol manjalo tohonan haparhaladoon di huria. Mangihuthon pandapotmuna, boasa maol jolma i manjalo ulaon i, hape ia dung mulai suda gogona, adong do na sai girgir rohana gabe pangula ni huria.
  3. Sebagai Ina, aha ma poda na boi dapotmuna sian turpukta on?
7. Tangiang Pangondiano/Syafaat
8. Marende : (Papungu Pelean)
9. Tangiang Panimpuli.
TLH
Minggu, XXI Dung Trinitatis
JAHOWA DO PANGALUALUANTA
Psalmen 86 : 1 – 7
1. Marende : BE. No. 228: 1-2
2. Tangiang Pamuhai
3. Manjaha dohot Manangkasi turpuk.

Pardalanan ni ngolu ni jolma i boi do sarupahononta songon sada solu na metmet na mardalan di tongatongah ni laut na bidang jala na bagas. Dison boi berengonta mansai godang ancaman na boi mangharomhon solu i. Ima sian galumbang na balga jala gogo dohot alago na mansai gogo situtu. Na di setiap tingki boi ro jala mangauphon solu dohot pangisina. Pardalanan ni jolma i pe suang songoni do, bahat jala godang do do angka na masa siboluson di na laho mandalani ari-ari ngolunta. Mansai godang masa jala songgop parungkilon dohot hasusaan dibagasan ngolunta on. Alai molo tung songgop pe tu hita parungkilon i ndada dalan ni Debata i laho manguhumi, pamatehon jolma i. Alai boi do parhatopotonta dalan ni Debata laho patoguhon hporseaonta. Ndada molo ro haporsuhon, sitaonon i gabe mandate, maheu pangkilalaanta, alai merhitehite sitaonon i gabe lam pita mata ni haporseaonta jala lam solhot hita tu adopan ni Debata. Kita tidak ingin pulang karena ada gelombang yang besar, akan tetapi mamfaatkanlah gelombang tersebut untuk mencapai tujuan. Marhitehite na masa tu hadirionta hagogotan i, boi do i mambaen sada semangat asa lam margogo hita mangula angka na denggan jala jou-jou hita tu Debata asa ro pangurupionNa.
Di ragam ni parsorion i do si Daud lam tumangkas manindangi tringot di Tuhan i. Sai lam arga do panindangion na bulus sian ibana disoarahon tu Debata.Didok ibana do: “Pardenggan basa jala marpamuati roham, jala godang situtu do asi ni roham di sude angka na manjou Ho”. Lapatanna,dison ndang longkang mananh holang ibana marpasaoran dohot Debata tung manang aha pe diadopi ibana na masa i. Sai tu Jahowa do dialualuhon sude anggka hinaponjot, hagogoton na masa tu dirina. Diangkuhon si Daud do holan jahowa do na tuk boi mangurupi ibana diangka hasusaan i. Ai ndang dipaloas tondi i hita madabu binahen ni pangalaho na roa manang na jahat.Apostel paulus mandok: “Alai dipapatar Debata do tu hami marhite sian tondi i. Ai sude do didodo tondi i, ro di angka hasimoon ni Debata” (1 Kor 2:10). Marhitete tangiang ni si Daud tu adopan ni Debata, gabe tondi ni Debata do na tutu margogoihon si Daud di ragam ni parsorionna. Tondi ni Debata do na pasabam rohana manaon na hansit i. Sada pangalaho sitiruon na bagas sian si Daud mangurupi partondionta di tingki on i ma dihatindanghon ibana do: “ Asini roha dohot hasintongan do sude dalan ni Jahowa di angka na mangaradoti padanNa dohot angka panindangionNa” (Psalm 25:10). Dibahen i, songon halak Kristen na mangolu hita, ingkon rajumanta do, luhut pardalanan ni ngolu na tabolus di hasiangan on, asi ni roha do i dipasahat Debata na lam pahombarhon hita di dalanNa. Alani do dinasa ragam ni na masa di ngoluntaon ingkon alualuhononta do i tu Debata, asa di urupi jala di pargogoi hita di na mamolus ragam ni hasusaan i. Ingkon Jahowa do na manumpahi ragam ni ulaonta, asa dao hita sian hagogotan.

4. Refeleksi/Meditasi.
Sude do jolma manghasiholi adong haluaon di bagasan ngoluna, baik haluaon secara kelompok, keluarga, pribadi dohot na asing. Diramoti jala dipaeleng Debata do pinggolNa tu sude halak angka na ropasahathon alualuna, arsakna. Dipasahat si Daud do sude tu Debata ala dihaporseai ibana do Debata marhuaso paluahon ibana marhitehite hatigoran dohot holongNa. On pe, songon halak Kristen hita, ingkon do rajumanta bagas, ia parungkilon na masa di hita asing ni na sian sibolis adong do i marharoroan sian Debata dalanna laho maangkasi huhut patorashon haporseaonta asa lam benget hita disi. Holan on, di sude angka sipangarsahi roha i dohot parungkilon i naeng usungonta i tu Tuhanta i asa Ibana dongan jala margogoihon hita manuhuk huhut manaluhonsa. Ta dokma tu Ibana: Ale Tuhan sai tangihon ma joujounghu jala urupi ahu manaluhon ragam ni parungkilon on. Alani naeng ma bulus rohanta pasahathon nasa parungkilonta tu Tuhan i huhut asa porsea hita tu Tuhan i, paboa na marhuaso do Ibana hita sian nasa parungkilonta i.
5. Diskusi.
  1. Diari na parpudi on tung godang do hita na mengalami ragam ni hagogoton dohot angka parungkilon. Tu ise do hita mangido haluaon ia masa tu hita angka hamaolon di pardalanan ni ngolunta?
  2. Jotjot do tabege hata na mandok: pos roham di Tuhan i. Songon dia do rumang ni pos ni rohanta nueang tu Tuhan i?
  3. Dia do tanda na paboa namarsihohot hita di Tuhan i?
6. Tangiang Pangondianon/Syafaat
7. Marende :
BE. No. 273: 3-4 (Papungu Pelean)
8. Tangiang Panimpuli.

EH


Minggu, XXII Dung Trinitatis
MARSIPASANGAPAN MA HAMU
Kolose 3: 18 – 23

1. Marende : BE. No. 108: 1 + 3 HG
2. Tangiang Pamuhai
3. Manjaha dohot manangkasi Turpuk

Surat ni apostel Paulus na tu huria Kolose on di surat ibana tongon dibagasan hurungan do ibana tingki i. Tung di haringkothon apostel Paulus do manongos surat on, ala dibege ibana adong parpoda haliluaon na masuk tu huria i. Didok nasida, sisombaon do surusuruan ala “pengantara” ni jolma tu Debata surusuruan i. Ajaran ni nasida naasing mandok angka ruhutruhut ni hajahudion ingkon tongtong do dipadalan asa malua jolma sian dosa. Angka ajaran sesat on ma nanaeng paandaron, pabotohonon ni apostel Paulus tu huria i. Asa tongtong nasida mangolu jala marsada hhut mian dibagasan Jesus Kristus.
Dikesibukan ni keluarga di tingki parpudion laho mangalului ragam ni haporluan di tongatonga ni keluarga nunga maol situtu. Alani nunga hira so jumpang pe dialog (marsirarion), manang parsaoran di tongatonga ni keluarga. Disisi na asing nunga masibahen dohot masiboan dalanna be dohot lomona be anggota ni keluarga i. Nunga jarang be keluarga rap mangan, rap martangiang, rap marsirarion, rap mamingkirhon sadasada sipingkiran. Boi nama di tingkion, sada ama manang sada ina ndang pajumpang be dohot sada ianakhonna, ala tingki modom dope gellengna i, nunga borhat tu ulaon na, jala molo dung mulak muse, nunga sanga modom muse gelleng na i. Akibat ni na songoni tung godang do pangkorhonna tu na hurang denggan perkembangan ni dakdanak manang sunduk na umposo i.
Molo tung masa hajugulon dohot hajahaton dohot angka pangalaho na melanggar uhum, isarani: mabuk, marjuji, ganjaon dohot narkobaon ra godangan i na hurang do komunikasi ni natoras tu ianakkon na. Disisi na asing natoras pakarashu mangajari ianakhonna jala hurang di pasangap natoras ianakhon nai ujungna gabe madabu tu ragam ni hajahaton. Molo tapamanat do godangan do na toras holan mambahen parenta manang oraora maradophon ianakhonna. Godang natoras, ndang gabe sorminan tu ianakhon, jala hurang penghargaan ni natoras maradophon aha na di ulahon ianakhon i. Contoh: Godang na ama holan naminum tuak ulaonna sampe mabuk, marhata na rorang alani gabe ndang marsangap ina dohot ianakhon nang pe naung anak boru gellengna i. Ndada holan maradophon ianakhon songoni tabereng, alai jojot do holan hata ni ama i si tagihonon di tongatonga ni keluarga . Alai sebalikna angka ina na karejo jala gumodang na sinarina sian ama gabe ndang di tangihon aha na didok ni sadasada ama. Hape i ma napinarsangap do ama i umbahen sangap ama manang keluarga i. Alani do di tongatonga ni keluarga ni halak Kristen ingkon tubu do roha na marsipasangapan antara ni ama tu ina, na toras tu ianakhon. Asa dapot na marsipasangapan porlu di tongatonga sifat na terbuka, jala olo manjalo pandapot ni ama, ina nang ianakhon. Unang maila na toras molo di paingot ianakhonna molo tung adong hahurangan ni na toras i. Ale ingkon rade do hita manjalo i, alana laho manjaga na toras i do i asa unang sanga madabu tu na humurang manang hailaoon.

4. Refeleksi/Meditasi
Porlu do natoras di sadasada tingki managihon angka hata dohot pandohan ni iankahon jala asa rap di hatai, asa jumpang hasadaon nang roha namarsipasangapan. Porlu do renunghonta adat ni hita Batak, na tardok sada arah sian na tuatua tu na umposo. Jotjotan do di hita halak Batak jumpang anggapan, ia anggka ina, sundut na umposo simemeon do jala ingkon sioloi ajar, ndang pola sitangihonon dope nasida. Ujungna angka ina i dohot naumposoi molo manghatai hurang sangap di ida angka ama. Hape ingkon sangap do baenon nasida songon dongan panean diharajaon ni Debata.
Didok tu angka ama asa unang jungkin tu ina, unang di gintali roha ni ianakhon alai ingkon holong roha jala sangap nasida baenon. Sebalikna, angka ina ingkon sangap bahenonna amanta, ala amantai do ulu ni rumah tanggai songon Kristus ulu ni huria i. Molo pe gumodang pansarian ina sian ama, unang masa antong istilah namadok DKI manang di bawah ketiak istri, alai ingkon pangoloi do hita di nasida songon dalan pasangaphon nang hita pe asa marsangap. Nunga tingkina be ra hita mapingkir lebih maju, asa unang ma angka ianakhon i gabe sioloi ajar na pinaksahon, alai na marrumanghon parbue ni paniroion jala ala ni panghataion na denggan ma antara ni natoras dohot ianakhon i.

5. Diskusi.
  1. Molo adong taboto sada ama holan na mabuk ulaonna, jungking maradophon ripena. Songon sada ina hita boha do baenonta pasangaphon i? jala boha do bahenonta manogunogu jolma sisongoni?
  2. Molo marsala ma ianakhonta mardophon natorasna, boha do baenonta paingothon nasida?
  3. Songon sada ina hamu, boha do sikap muna marodophon ama dohot ianakhon muna? Sangap do di bahen hamu nasida?
6. Tangiang pangondianon/Syafaat
7. Marende : BE. No. 103: 1 – 2 HG (Huhut Papungu Pelean)
8. Tangiang Panimpuli.
EH

Minggu, XXIII Dung Trinitatis
NDANG TARRAMPAS HAMATEAN ANGKA NA MANGHAPORSEAI DEBATA
Daniel 6: 19 – 24



1. Marende : BE. No. 218: 1-2

2. Tangiang Pamuhai.

3. Manjaha dohot manangkasi Turpuk.
Sar do barita do barita ni si Daniel di tongatongah ni harjaon ni Nebukadnesar dohot raja Darius, alani habisuhonna mambahen alus tu angka nipi. Lomobi ma tahe alani parsitutuon ni si Daniel na sai marhaposan jala marhaporusan maniop gomos Tuhan Debata. Ndang dipalua ibana Debata manang dia pe huaso manang jabatan na adong di ibana. Ndang mabiar ibana mago manang malua hahuasoon manang jabatan, holan pahothon rohana mida Debata. Sai tongtong do di bagasan serep ni roha si Daniel, jala Debata do tongtong di pasangap ibana. Nang pe dibagasan serep ni roha si Daniel sai godang do na mangiburu maradophon ibana, jala mangalului sindir asa susa ibana, alai ndang adong jumpang nasida manang hajahaton sada, ai haposan do ibana.
Dung dipasahat angka na mangiburu jala na manjorat si Daniel, jala dialuhon tu raja, marsurak do raja alani i, ala holong do rohana di si Daniel. Alai nunga tarihot raja di bahen aturan na binahenna atik pe so sintong i dihilala rohana. Boi do jojot keadaan na songonon tu hita, molo na dilehon halak tu hita usul pasangap hita, pahot wibawanta boi do lupa hita pangkorhonna tu na pajongjong hasintongan dohot haporseaon. Alai ia si Daniel ndang adong taida sada hata na manolsoli pambahnenanna, alai hohom do ibana pasahat dirina tu Debata na hinaporseaonna i. Diasupi musunai do si Daniel, asa haru didanggurhon tu bagasan godung parbabiatan. Dirimpu angka musuna i do naung marujung ngolu si Daniel, suda dagingna allangon ni angka singa i, hape jolma marsangkap dalanna, alai Debata do na pasauthon .Ndang di hahua singa i si Daniel ala disuru Debata do surusuruanNa manghuntam baba ni singai, asa unang di hahua ibana. Alai sebalikna musuna i do di parsurage angka babiat i.
Disi ma taida: ndang tarampas ni jolma hamatean ni angka na manghaporseai Debata. Laos boha pe carana, malona dohot gogona laho marlatelate pamatehon donganna jolma, molo sai tongtong do di haposi Debata sai na mangolu do i rodi salelenglelengna. On pe, unang ma sai tarimpu hohom Debata so mangula tu angka na tigor roha tu Ibana. So tung taparlomo-lomo mambahen na so uhum tu angka naposo ni Debata. So tung neang rohanta mida angka jolma namarhaposan tu Jahowa. Parangenta nang ngolunta gabe parsombaon ma i tu Debata di bagasan Kristus, i ma taparangehon, unang mabiar hita disi, Debata do donganta ganup ari nang ganup tingki pe. Ndang tarhahua ni hamateani hita molo pos rohanta mardonganhon Debata. Alani do di dok di Epesus 3: 20 “Alai tarpatupa Ibana do andul lumobi sian na tapangido manang tapingkiri, hombar tu hagogoon na mangkorhon di bagasan hita”. Alani molo Debata donganta, ise margogo mangalo hita?

4. Refeleksi/Meditasi
Didok di 1 Korintus 10: 13b. “……Haposan do Debata, ndang loasonna hamu unjunan lobi sian gogo muna”. Namarlapatan do pandohonan on ia ngoluni jolma i ima ngolu na gok parungkilon dohot pangunjunan. Alai laos boha pe borat, bernit ni pangunjunan, sitaonon i molo mardongan Debata do hita ndada gabe mangkorhon hasesega manang hamatean i di bagasan ngolunta. Alai sebalikna lam papitahon, patoguhon haporseaonta do i maradophon Debata na tongtong manrgogoihon huhut mangondihon hita di sude ragam ni sitaonon i.
On pe, songon halak Kristen hita, ingkon do rajumanta bagas, ia parungkilon na masa di hita asing ni na sian sibolis, adong do i na marharoroan sian Debata dalanna laho manangkasi huhut patorashon haporseaonta asa lam benget hita disi. Holan on, di sude angka sipangarsahi roha i dohot parungkiloni naeng usungonta i tu Tuhanta i asa Ibana dongan jala margogoihon hita manuhuk huhut manaluhonsa. Ndada boi sirangon ni portibion hita sian Debata. Ndada boi tarsangkapan ni portibion laho pamatehon, menegai hita molo ndang di paloas Debata. Alani do didok di Andung 3:24 “Jahowa do parjambaranku, ninna tondingku, di bahen i marhaposan tu Ibana ma ahu”. Alani tadok ma tu Ibana: torang baen roha nami, togu haporseaon jala pasarep rohangku. Dongani au Tuhan, sondangi rohangki.

5. Diskusi.
1. Aha do jumolo di lului jolma i di bagasan ngoluna?
2. Beha do ringkot ni roha ni jolma mangalului Debata?
3. Diari parpudi on mansai godang taalami angka ragam ni parungkilon. Boha pandongion ni Debata di bagasan ngolum laho manuluhon hasusaan i?

6. Tangiang Pangondianon/Syafaat

7. Marende : BE. No. 273 : 3 – 4 (Huhut Papungu Pelean)

8. Tangiang Panimpuli.

EH