Wednesday, August 12, 2009

Bahan Jamita Bina Warga Bulan Agustus 2009




Jamita Minggu 8 dung Trinitatis
Tgl. 02 Agustus 2009

1 Raja 21 : 1 - 16

Pdt. Marhasil Hutasoit, M.Th
Pdt. HKI Resort Siantar II


Sangkap na Ingkon Rajaan




Tanda hamajuon do molo adong sangkap mangalului na solot tu bagasan roha, alai tanda ni halak na tinogutogu ni tondi molo so olo disarat hagiot ni roha i mangulahon na geduk. Lapatanna ndang na matorbanghu molo tubu di rohanta mangalului na gumodang, na umbidang jala na ummarga alai ingkon rade do hita mangambati nasa hagiot i molo pola ingkon ala ni i gabe ulaon na so patut manang gabe agoan hosa dongan jolma.


Dipatorang do di turpuk on dua halak na marhombar balok sian status na berbeda. Si Nabot, ima sahalak masyarakat biasa na marporlak anggur di topi jabu ni sahalak raja na margoar si Ahab. Rap marnampuna tano do nasida alai asing be do pangarajumionnasida di ringkot ni tano i.


Raja Ahab marsangkap pabidang tanona asa umbidang humaliang jabuna; Hape si Nabot mangarajumi ia tano na niulana i ndang holan inganan hatubuan ni suansuanan. Raja Ahab mangarajumi tano i ndang pola marasing sian na asing, boi do ditukar (tukar-guling) manang diganti dohot mas manang hepeng. Hape si Nabot mangarajumi ndang sembarangan tano gadison manang gantihononhon ai tano i pe dohot do sitindangi tu ugasan na pinungka ni natuatuana nang maradophon hapeahan ni ngoluna di adopan ni Debata (dipeop halak Israel do pangarajumion sitolusada ihot ima: Bangso, Debata dohot Tano).


Alai turpuk on ndang apala na mandok na sala molo adong sakkap manuhor tano ni dongan pabidang ugasan naung adong jala ndang na gabe dosa molo digadis halak tano warisan na tineanna sian natuatuana. Boi ma putihonta impola na naeng pasunggulhonon ni turpuk on tu hita di tingki sinuaeng on, ima:


1. Taargai ma dongan manontuhon arga ni ugasan na pineopna


Denggan do dimulana i pangidoan ni Raja Ahab patolhas na di rohana ai nang pe ibana panggomgomi, ndang boi asal ahut boti manang rampasonna arta ni rakyat biasa. Adong do handang uhum na so boi laosan ni ganup halak mangahut ugasan ni dongan. Diboto si Ahab do i nang pe gabe ndang rela ibana ala marpardomuan tu hagiot ni rohana. Alai dung sahat barita i tu parsondukbolonna, si Isebel, halak na so umboto ringkot ni parnampunasaon (ai soripada ni Raja Ahab sian bangso sileban do i na so manghangoluhon ringkot ni tano songon na lohot di pangantusion ni halak Israel) gabe mardalan ma huaso na parendep nasa na ambat.


Lupa do raja Ahab marningot hadomuan ni sangkapna i tu Debata gabe dietong holan dirina dohot dongan jolma ditimbangi rohana pasaut hagiot ni rohana. Aut sura diingot si Ahab na so tarsirang pambahenanna i tu Debata ndang tagamon pangkeonna dalan na geduk pasauthon sangkap ni rohana. Jadi, nasa na martahi pagodang, pabidang artana ingkon paloasonna do Debata jumolo gabe Paniroi. Ingkon argama nang dongan jolma manontuhon na pineopna asa unang masa ulaon mangarampas ugasan ni dongan jolma sian dalan patar nang sian dalan na holip.


2. Tapaian ma parsaoran dohot dongan nang di parsorion na marragam


Sian mula adong tano on mansai uli do natinompa ni Debata "masiboan mansamna". Angka na marhosa nang na di bagasanna jolma ndang dipaojak alani hadosanna di uli, gogo dohot haadongonna. Tung na so dipaian Raja Ahab (hinorhon ni soripadana si Isebel) do hajongjongan "na denggan dibagasan ngolu/parsorion na marragam". Lumobi ma ala olo si Ahab pasahathon na pinarsintana i tu halak na so martondi pangoluhon. Denggan na i nian molo boi marparsaoran jolma na mora dohot na pogos; na gale dohot na gogo; na bisuk dohot na hurang bisuk; sitorop partubu dohot siotik bilangan.


Mansai uli do parsaoran molo boi rap mardalan, rap mangula, rap marnampunasa, rap marhombarbalok jolma nang pe marasing be ugasan, ulaon dohot sinadonganna be. Pataridahon hasangapon ni Debata do molo rap mangolu jolma i huhut marsiargaan, masipasangapan nang pe di bagasan status na berbeda.


3. Taotapi ma huaso na geduk pasaut sangkap ni roha


Huaso ni sada jolma ndang tarsirang sian tondina. Molo tumimbo huaso i mangatasi gogo ni tondi, hona sarat ma langka tu hamagoan. Ndang arga be disi ngolu ni jolma ai nunga gabe hagiot i na mangarajai. Ragam dalan dipatolhas sibolis i pasauthon na solot tu roha alai gabe hamagoan. Bisuk na jahat do dipangke si Isebel pamatehon si Nabot jala halak na asing do disuru mangulahon i hira alani hajahaton do si Nabot mate. Hape hamatean na pinamasa ni parhuaso na geduk do umbahen mate si Nabot.


Anggo sahat tu punsu ni turpuk on hira na so adong do na umboto sangkap na buni di balik hamatean ni si Nabot. Laos godang dope nang sahat tu tingki on na so tangkas tarboto huaso ni angka pargeduk na buni mangago donganna jolma. Godang do na holip sian parbinotoan pardalan ni hamagoan na pinamasa ni na gogo; na togos, na pinasangap ni portibi on. Alai songon halak Kristen, ringkot do botoonta ndang adong na holip di adopan ni Jahowa; ndang tarpaian nasa arta dohot huaso na niahut marhite huaso manang bisuk na geduk. Taingot ma ingkon rumingkot do bahenon ngolu dohot hosa ni jolma sian hagiot manambai arta. Sude na i boi patupaonta molo patunduk huaso na geduk na naeng manarat dohot manjujui hita mangulahon na so tama. Taamudihon (dikuasai) ma huaso dohot gogo na adong patubu las ni roha marsaor dohot dongan jolma na adong di liat portibi on. Amen.




Jamita tu Minggu 9 Dung Trinitatis
Tgl. 09 Agustus 2009
Nats Evanglium: 4 Musa 11 : 30 – 35.

(PDT. JANSEN SIMANJUNTAK, STH)


PADAO ROHA HAHISAPON DOHOT PARUNGUTUNGUTON


Adong do pandohan tu halak na sai maol manghasabamhon na di ibana, i ma parungutungut. On ma deba pandohan tu angka na tangkang marroha, maol anjuon, maol buaton rohana, jala jolma na hisap. Sai holan na di rohana i ma nian na saut, na sintong. Molo so topet tu na di rohana dintor manigor mardandi, laho manadinghon jabu manang angka punguan. Bangko ni angka si songon on ma na naeng paingoton ni Tuhanta sadarion. Nunga tung godang angka boaboa, barita na uli, joujou, sosososo, jamita taringot tu Tuhan i, unang marungutungut, unang marsidalian. Pola do songon di turpuk on, i ma na di uhum Debata do bangso i ala ni angka ungutungut nasida. Molo pe diloas Tuhan i do pe mangolu angka jolma na sisongon i, ndang na lomo roha ni Debata marnida i. Alai adong dua kemungkinan. Na parjolo, asa lam timbo hadabuanna songon raja Firaun. Na paduahon, na dilehon Debata do tingki asa adong hamubaon ni rohana. Alani denggan ma taida be dirinta, sotung na si jogal roha do hita, muraura marungutungut.


Di turpuk on dipatorang do taringot uju di pardalanan ni bangso Israel tu tano na pinarbagabagahonna i, i ma na godang do angka ungutungut ni bangso i tu si Musa. Di turpuk on tangkas do dipaboa gabe godang do angka haporsuhon di adopi nasida siala ni angka parungutunguton nasida. Jala di angka ungutungut nasida gabe godang do bangso Israel na so sahat tu tano na dibagabagahonna i. Molo taida aha do lapatan ni ungutungut on, di hata Ibrani ima Na’anan na marlapatan ima memprotes dengan cara mengumpat atau mengeluarkan kata-kata buruk.


Na adong do ungutungut ni bangso i tu si Musa, asa ma nian nasida dapotan juhut laho panganon nasida (4-5). Di gombarhon do dison ima hasabaron ni si Musa di nalaho manogunogu bangsoi haruar sian Misir tu tano napinarbagahonnai. Ndang na holan si Musa natumangihon angka ungutungut nasida, alai Tuhan i pe tong do tumangihon angka aha ungutungut nasida.


Hita pe sai jotjot do ndang taingot, na diboto Tuhan i do angka aha na tapingkiri, na tasangkapi. Tuhan i pe diboto do angka aha na porlu diparngoluonta on, songon na di dok ni si Daud: Sai diboto Ho do manang na hundul manang na jongjong ahu, gari sian na dao diantusi Ho do pingkiranku. Manang mardalandalan manang modom ahu, disege Ho do ahu, jala tangkas do diboto Ho angka dalanku sudena. Ai ndang adong nanggo sada hata di atas dilangku, tongon do ale Jahowa, diboto Ho do sudena i.(Psalmen 139:2-4).


Alani hahisapon ni bangso i, gabe marpiarpiar do tutu rimas ni Debata maradophon nasida. Nangpe songoni tong do dialusi Tuhan i diangka ungutungut nasida, marhite lote (burung puyuh). Alai tong do pe dibagasan hahisapon nasida na papunguhon lote i hirahira 10 homer sasahalak (1 homer sarupa ma i tu 360 liter). Sian on taida tung mansai godang do lote manang juhut na dilehon ni Tuhan i tu nasida. Jadi, tolap nasida do manganhon juhut na pinapungu nasida i? Tontu ndang!


Jadi dinamangalehon juhut i (lote) Tuhan i, sada tanda uhuman do on tu bangso i, ala na so dihaporseai nasida do Manna na dilehon ni Tuhan i sada pasupasu tu nasida. Ido umbahen di dok di ayat 33 I, Hape uju dihilhil nasida dope juhut i, tagan so suda dope disohali, nunga marpiarpiar muruk ni Jahowa mida bangso i, rahat situtu do pamunu ni Jahowa di nasida. gabe di dok ma goar ni huta i Kibrot-Taawa na marlapatan ma i tano hahisapon. Na dialusi Debata do ungutungut ni bangso i marhite gok juhut (lote), alai gabe hona uhum do nasida. Ndang na adong di bangso i las niroha, haporseaon tu Tuhan i na manghamuliatehon silehonlehon ni Tuhan i (Manna). Alai, na adong di bangso i ima holan hahisapon. Alani I gabe godang do bangsoi na mate siala uhuman ni Debata tu nasida.


Hahisapon ni daging tutu do mamboan jolmai ndang sadar aha do sabotulna na porlu diparngoluonna si ganup ari. Hahisapon ni daging i tutu mamboan jolmai gabe ndang hea manghasabamhon aha na adong di ibana, di I Timoteus 6:8 di dok do disi: “Alai molo adong di hita sipanganon dohot parabiton, tahasabamhon ma i!” Alani tahasabamhon ma aha do tutu na adong di hita i ma na gabe sada silehonlehon ni Tuhan i tu hita. Si Paulus manggurithon surat na on ndang na di tingki las ni roha, alai digurithon do on di tingki penjara.


Adong do sada barita taringot tu hahisapon dohot hahipason. Di pajonok sahalak parompuan do tu lambung ni sahalak baoa na matua jala mansai marniang na tongon hundul di emper ni jabuna. “ndang apala godang jolma na songon hamu tuana na sai tong marlas ni roha di ari hatutuana”,ninna mamangkulingi amanta i. “hira dia do sialana boi ganjang umurmuna jala tongtong marlas ni roha”, ninna muse manorushon sungkunsungkunna. “tolu bungkus sigarethu sadari”, ninna mangalusi. “huinum do tuak 8 botol sadari. Sipata parjolo do tuak huinum andorang so mangan manogot. Opat jom do apala huharingkothon na nidok ni jolma nuaeng olahraga”, ninna magalusi. “Ooooh, hebatnai hamu atehe,” ninna parompuan i. “sadia ma tahe umurmuna?”, ninna muse. “dua puluh onom taon”, ninna ompung naposo i mangalusi. Alani I angka dongan unang ma alani hahisapon ni pardagingon, gabe tong ma hahipason ni pardagingon lam sega. Songon na nidok ni Apostel Paulus di Roma 12:1, Na huapoi ma hamu, ale angka dongan, marhitehite asi ni roha ni Debata: Pasahat hamu ma dagingmuna bahen pelean na mangolu, na badia, na hinalomohon ni Debata; i ma hadaulaton ni na marroha.


Molo sai tong dope hita marungutungut, na marlapatanma i na so manghaporseai silehonlehon ni Debata tu hita ganup. Ungutungut ima tutu sada bukti na so porsea tu huaso ni Tuhan i na boi patulushon angka sangkap ni jolma i laho pasangaphon Tuhan i. Molo tapangkilalahon pasupasu ni Tuhan i di angka pargulmiton ni ngoluntaon, tahasabamhon, tahamauliatehon mai tu Tuhan i. Molo porsea hita tu Tuhan i ala di lehon tu hita haluaon, jadi hita pe ingkon porsea do na didongani Tuhan i do hita nangpe dibagasan parungkilon. Amen

Nigurithon ni
(PDT. JANSEN SIMANJUNTAK, STH)


Jamita tu Minggu 10 Dung Trinitatis, 16 Agustus 2009
2 Musa 13 : 11 – 16
“ Tahamauliatehon ma haluaon na pinatupa ni Debata ” Pdt. N. Br. Manalu

S Y A L O M ! Merdeka !!!



Mangolu dibagasan kebebasan ( haluaon) manang kemerdekaan ido sintasinta ni ganup jolma, bangso nang Negara. Masihol di haluaon sian parhatobanon namambaen ngolu marhansit, marpogos, hona gosagosa dohot lan angka naasing na mangihoti parngoluon on. Tongon marsogot pestahononta ma hari kemerdekaan ni bangsonta Indonesia na pa 64 hon di namarningot 17 agustrus 1945. Sada ari hajujumpang ni puncak perjuangan ni bangsonta Indonesia “Merdeka”. Ari las ni roha ma i di bangsonta ai malua hita sian panjajahan ni Bolanda dohot Jepang na mansai leleng i na sampe 350 taon. Di ganup jumpang pesta kemerdekaan on marluhut do sude bangsonta marlas ni roha mamestahon hinaarga ni kemerdekaan i. Ai nunga bangso na bebas jala merdeka hita maringan, mangolu laos mandai ugasanta sandiri ima bangsonta Indonesia.


Sian sudut haporseaonta ingkon parhatutuonta do ia kemerdekaanta on tung ala pangurupion ni Debata do marhite angka pejuang-pejuang ni negaranta. Ai dia ma gogo dohot huaso ni bambu runcing na adong di hita maralohon senjata na ampuh jala na modern na pinangke ni musunta? Disi ma tangkas pangkilalahononta jala parhatutuonta Debata campur tangan mandongani jala mangurupi hita umbahen tajalo hamonangan i. Siala ni i ma bangsonta naeng ma tontong mangarenungkon paboa kemerdekaan i silehonlehon ni Debata do i. Jala tama hita tongtong dibagasan las ni roha marningot Debata marhite na marroha mauliate huhut mangargahon kemerdekaan i. Pangargahononta naeng ma tapatuduhon marhite angka tindakan, pingkiran, usaha na denggan na hombar tu lomo ni roha ni Debata.


Domu tu ari kemerdekaan ni bangsonta tingkion dipatomutomu do turpukta sadarion taringot tu parningotan di haruruar ni bangso Israel sian penjajahan ni halak Misir. Marhite huaso dohot pangurupion ni Debata bangso Israel “Merdeka”, malua sian tangan ni raja Parao na koras i. Songon na nidok ni hataNa : “Ahu do Jahowa Debatam, na paruarhon ho sian tano Misir, sian bagas parhatobanonmu” (2 Musa 20 : 2 ).


Dung haruar nasida sian Misir, dipaluhut nasida do bangso i laho patupahon sada pesta parningotan na digoari “Paskah” sian hata Heber “Pasach” na marlapatan : disalpuhon (dilewati), dang dihahua, ala surusuruan ni Debata namamunu nasa buha baju (tulah ke 10) di halak Misir, alai mamolushon angka bagas ni Israel. On ma pesta Paskah na parjolo di nasida marningot haruruar nasida sian Misir. Toho di bulan Abib do nasida naruari, manang bulan Nisan dung masa habuangan, jala laos bulan na parjolo ma on ditaon parugamaon ni bangso Israel= (“sadarion do hamu ruar di bulan Abib” 2 Musa 13 : 4). Di pesta kemerdekaan on disoarahon si Musa ma songon Pidato Kemerdekaan : Alai sai marningot bangso i dihaluaon na pinatupa ni Debata, dohot angka siradotan, siulaon nasida mulai sian ari i rodi na sahat nasida tu tano naung jinanjihon ni Debata tu nasida. “Dibaheni radoti ma patik on dihajujumpang ni tingkina martaontaon (ay 10). Sebagian sian isi ni pidato i ma na gabe turpukta sadarion ima :


Thema : “Tahamauliatehon ma haluaon na pinatupa ni Debata” marhite :


1. Pasahat pelean na ummarga tu Debata


Bangso Israel nang hita pe mansai arga do di Debata. Ala jadijadianNa do hita jadi mansai arga do hita di adopanna. Sai disangkapi jala dipatupa do na tau haluaon dohot hangoluan di bangsoNa. Dipaihutihut jala disarihon do nasa na ringkot di hita. Di ayat 11 didok : “Ia dung sahat ho diboan Jahowa tu tano ni halak Kanaan songon naung minang manghonna tu ho……dst”.


Tarida do sian pandohan i ndada holan haruruar ni bangso i dipatupa alai laos disarihon do naringkot saleleng di pardalanan ni ngolu nasida sahat tu tujuan na dumenggan ima tu tano Kanaan habaoran ni susu dohot situak ni loba. Ima gombaron ni ngolu nagok pasupasu ni Debata.
Hinabalga ni lasnirohanta dope ima panobusion ni Debata di hita sian parhatonbanon ni si bolis ima dosa dohot hamagoan.


HolongNa nasumurungi marhite mudar ni Jesus do hita di tobus. Marhite mudar ni Jesus na manghokhop hita gabe arga hita muse di adopan ni Debata, ai sumuang hita gabe anakhonNa. Panghorhon ni holong ni Jesus i boi do godang taruli hita di pasupasuna. Dibasahon do muse Tondina mian di rohanta laho mangajari hita mangantusi nasa lomo ni roha ni Debata asa sahat hita manuju Kanaan na singkop i ima ngolu na salelengnilelengna. Di naung jumolo do di parade Debata angka singkop tua di ngolunta, diigil jala dihirim Debata tanggungjawab sian hita ima roha na sai marningot dohot mandok mauliate tu Debata. Dibagasan turpukta on diaturhon Debata do sipatupaon ni bangso i, songon pelean marningot angka pambahenan dohot pangurupion ni Debata ima asa sude anak buha baju ni bangso i dohot buha baju ni pinahan ingkon pelehonon nasida tu Debata (ay 12).


Aturan i paingothon bangso i, andorang so haruar nasida sian Misir sude buha baju na di tano Misir dipamate. Angka anak buha baju di Misir nang di Israel, i do anak naummarga, i do anak na boi mangudut tali partuturan. Marhuaso do Debata di Misir mambaen naummargai gabe sisoada ala sai martangkang nasida mangalo Debata. Nuaeng Debata manghalomohon dohot mangidohon naummarga di bangso Israel asa gabe nampuna ni Debata, gabe pelean mandok mauliate tu Debata. Angka anak buha baju gabe malim ni Debata. Dung pe di pudian ari, holan halak Lewi nama dipillit Debata gabe malim dang be angka anak buha baju. I do umbahen didok nang anak buha baju ingkon di tobus dohot pelean panobusion. Naummarga, do dipangido Debata pelehonon ni bangso tu Ibana asa diingot bangso i na Debata do paluahon nasida sian parhatobanon Misir. Nang hita pe disosoi turpukta on do haradeon ni rohanta pasahathon pelean naummarga, naummuli tu Debata, ima ngolunta dohot tondinta.


Apostel Paulus mandok di 1 Kor 6 : 20 : “Ai arga do hamu di tobus, dibahen i pasangap hamu ma Debata marhitehite daging muna dohot marhitehite tondi muna ai Debata do nampuna i”.
Aha do nuaeng naummarga dihita naung ta jalo sian Debata? Bungka jala rade do hita pasahathon i laho pasangaphon Debata?
Nunga tu toropna nuaeng nang halak Kristen naso olo mamelehon naummarga tu Tuhan i. Baliksa disangaja do mangalehon naso mararga i be tu Debata.


Isarana : Molo malo jala uli ianakhon sai pintor tu jabatan na timbo di portibion do di pingkiri kedudukanna. Alai molo hurang malo na, molo adong tihasna, jala tangkang rohana, jotjot do tarbege pandohan, dipamasuk ma i tu pandita, nang parhalado asa muba ninna. Manang jotjot do ebaeba ni tingkinta tabaen tu ulaon ni Tuhan i. Sai adong dope na dapot sian kantong persembahan hepeng namaponggol, adong surat kaleng. Tabotoma laos songon hinaarga ni nadilehon nai ma pangargahononna di Debata na mangalehon ngolu dohot pasupasu i di ibana. Ai molo ungkap do rohanta mamelehon naummarga tu Debata dalanta do i manghamauliatehon pangurupionna di hita.


Molo disosoi hita marhite turpuk on pasahathon pelean naummarga tu Debata paingothon hita doi asa marningot di pangurupion ni Debata jala tatanda keterbatasan ni kemampuanta. Jala molo pe dapot keberhasilan di rajumanta do i tung pangurupion ni Debata do i asa unang madabu tu ginjang ni roha gabe lupa mandok mauliate tu Debata. Haradeonta mandok mauliate tu Debata dang tarsirang sian roha na mananda keterbatasan. Panandaon di keterbatasanniba i do na boi patubuhon haserepon ni roha na mangonjar haringgason mamuji Debata.


2. Paingothon nasa pambahenan ni Debata tu angka ianakhon.


Dipaingot si Musa do bangso i asa unang lupa manonahon manang mamaritahon pambahenan ni Jahowa na paluahon nasida sian tangan ni Misir. Ala ni i do umbahen nahasomalan di halak Israel namamaritahon hatani Debata (5 Musa 6 : 1 – 9 ).


Pamaritahonon i ringkot patupaon nasida asa sai marsihohot pomparan nasida manghaposi Jahowa na paluahon nasida. Disuru nasida paboahon na masa i tu sundut naposo asa unang ganggu nasida di hagogoon ni Debata, unang marhaposan tu gogo ni jolma.


Generasi panerus do ianakhon di hita jala pewaris ni angka na adong di hita. Songon sada halak Kristen hita ndada holan arta portibion na naeng warishononton tu nasida. Diigil jamita ondo tongtong ajarhononta nang hata ni Debata dohot lomo roha ni Debata. Hea do hubereng di sada kota nabalga mardalan sada dolidoli laho marminggu ditiop Bibel dohot buku endena. Spontan do ro tu rohangku mandok : tua nai natoras ni dolidoli on ate. Songon sada Kristen hita ingkon las rohanta molo adong dope sihol ni roha di angka anakhonta naumposo ringgas marhuria. Jala gumodang do i alani nasai dimemehon natorasna.


Haringkotonta do mamodahon asa ditanda angka ianakhonta pangurupion ni Debata jala sai ungkap rohana mandok “Terimakasih Tuhan”. Lumobi di partingkian na parpudion nungnga lam tu ragatna angka perkembangan ni jamanta on na mangaelaela angka generasi muda asa holang sian ngolu parTuhanon. Nungnga gumodang be angka sundut naumpso nuaeng miliki perkembangan zaman nasomampu be mengendalikan diri gabe godang na sega. Alani i mardongan tangiang dohot poda unang marnaloja natoras mangajari nasida tu hata ni Debata asa anggiat nasida anak-anak ni Debata, dohot pomparan na boi pasonangkon roha.


3. Bahen partinandaan dinasa gulmit ni ngolu.


Bahen partinandaan di bagasan tangan, jala bahen parningotan di holangholang ni mata paboa naung harhitehite tangan na gogo Jahowa paruarhon bangsona sian Misir (ay16). Tangan dohot mata on ma na mewakili ruas ni pamatangta na boi patuduhon pambahenan ni Debata di bagasan ni ngolunta. Lapatanna manang aha pe naniula ni tanganta sai dipatarida nataula i ma angka ulaon na hombar tu lomo ni roha ni Debata. Boi tapatuduhon panghaposionta di pangurupion ni Debata. Laos songoni do pardomuanna tu pesta ni bangsonta naung 64 taon hita naung merdeka. Mangasahon pangurupion ni Debata naeng ma ganup hita boi papatarhon parbue ni kemerdekaan i di ngolunta. Usaha dohot upayanta songon halak Kristen hita unang be lohot hita di sikap penjajahan. Olo hita dijajah manang menjajah. Jiwa-jiwa menjajah do angka sikap kekerasan nasai niula ni jolma tu donganna. Alai olo do muse ala umbiar hita tu ngolu portibion gabe rade hita hona jajah isara ni nasai mambaen sogok na gabe boban naborat di hita asal ma dapot na dirohanta. Di kemerdekaan naung ta jalo di tingki on sai marsiadu ma hita patuduhon pambahenan ni Debata marhite gulmit ni ngolunta. Merdeka ma daging dohot tondinta dibagasan goar ni Debata. Amen




Bahan Bina Warga tahun 2009
Evanggelium Minggu 11 Set. Trinitatis – 23 Agustus 2009
Oleh : Pdt. Gom F.H Tampubolon, S.Th

PSALMEN 133 : 1 – 3
PARHAHAMARANGGION NA ROSU
[1]



1. Na unik do kepribadian[2] ni jolma i, ndang adong na sarupa (identik) nang pe silinduat (kembar). Jadi marragam do kepribadian ni jolma songoni nang orientasi (pandangan) ni ngoluna. Ditongatonga ni masyarakat pe marragam do suku, agama, budaya, dna (masyarakat plural). Molo pira ni manuk na binahen di ampang jala nihindat ampang i, boi do pira i masitomboman di ampang i gabe pocah manang songon dangka ni hau na donok boi do masiososan, songoni do parsaoran di tongatonga ni keluarga, huria nang masyarakat singgip do tu parbolatan dohot parsalisihan, gabe maol jumpa parsaoran nauli jala na denggan manang na rosu. Hape umumna ganup jolma las do rohana jala hirim do di angka parsaoran na rosu (kerukunan dan kedamaian). Aha do sipareahan manang sipatupaon asa taruli di parsaoran na rosu ditongatonga ni keluarga, huria nang masyarakat ? Jala dia do uli ni parsaoran na rosu i ?

2. Denggan jala sonangnai parhahamaranggion na rosu (ayat 1)


Diayat 1 on, secara khusus talapati hata “na marhahamaranggi” dohot “pungu sahundulan” asa marhite pangalapationta di hata i dapot hita lapatan ni hadengganon dohot hasonangan na dimaksud ni ayat on dohot panghorhonna di ayat 2-3). Hata “na marhahamaranggi” marharoroan sian hata Heber, xa’ (ach). Terjemahan Indonesia mandok “saudara-saudara”, terjemahan Today English Version mandok “God’s people” lapatanna “bangso ni Debata”. Hata xa’ (ach) boi do talapati namarhahamaranggi di tongatonga ni keluarga (na sa-bapa, sa-ompu), ruas ni suku (member of same tribe), ruas ni sadasada punguan manang bangso. Hata “pungu sahundulan” marharoroan sian hata dxy (yakh’-ad). Terjemahan Today English Version mandok “live together in harmony” (hidup bersama dalam keharmonisan), terjemahan Indonesia mandok “diam bersama dengan rukun”. Jadi “pungu sahundulan” marlapatan mangolu dibagasan keharmonisan (live together in harmony). Parhahamaranggion na rosu i ndada hasadaan (unity) dibagasan keseragaman (uniform) alai hasadaan dibagasan keberagaman (diversity) na harmonis, tudos tu Tim Koor na mangendehon sada ende, mansai tabo begeon molo ganup logu/soara diendehon manang disoarahon[3] denggan jala boi diharmonisasi tu logu/soara ni na asing. Anggo siboan logu/soarana be jala ndang diharmonisasi gabe falls begeon jala ndang tabo begeon ni sipareon.


3. Pasupasu tu parhahamaranggion na rosu (ayat 2-3)


Parbue ni parhahamaranggion na rosu ima pasupasu ni Debata na tangkas dipabotohon di ayat 2 – 3 on. Na parjolo ima “songon miak na hushus”. Hasomalan di daerah Timur Tengah do mamiahi simanjujung, tarlumobi dina laho patindanghon sahalak malim manang raja. Miak na angur i mangurangur tu humaliang. Jadi miak i manggombarhon goar na denggan (nama baik) dohot kemasyhuran. Keluarga, huria nang bangso namarparsaoran na rosu, na harmonis tudos songon miak na angur i, tarpasupasu ma ngoluna, angur jala tarbarita ma goarna di hinauli dohot hinadenggan ni parsaoran nasida. Napaduahon ima “songon nambur ni Hermon”. Hermon ima dolok natumimbo di daerah Palestina. Nambur ni Hermon i mangalehon kesejukan, kesegaran tu na humaliangna dohot manganapui tano. Nambur ni Hermon manggombarhon hamadumaon dohot tano na napu (kesuburan). Jadi keluarga, huria dohot bangso na marparsaoran na rosu tarpasupasu do ngoluna di hamadumaon jala mamboan kesegaran dohot kesejukan tu na humaliangna.


4. Konteks keluarga.

Na umdonok di sasahalak ima keluargana. Donok di jarak dohot di intimitas (keakraban hubungan keluarga). Hadonokon i marpanghorhon tu hubungan na bagas dohot panghilalaan na marragam, isarani muruk, holong, mardandi, kecewa, dna. Saluhutna i boi marpanghorhon lam tu rosuna parsaoran ditongatonga ni keluarga i jala boi gabe hagaoron manang konflik. Hagaoron manang konflik ditongatonga keluarga marragam do alana, boi do alani arta, hata nang pambahenan/pangulaon, hurang menghormati, dna. Diragam ni panghilalaan i, relasi di antara ruas ni keluarga i gok dinamika (perubahan yang terus terjadi). Donok do ruas ni keluarga i alani boi gabe “masiososan” jala marpanghorhon tu hagaoron/konflik. Disisi na asing masihaholongan jala saling membutuhkan do ruas ni keluarga i (bd. Esau dohot Yakob, ima gombaran ni namarhahamaranggi na konflik/marsalisi alai adong komitmen di nasida nadua laho padengganhon muse parhahamaranggionna asa rosu, uli dohot denggan, 1 Musa 33:1-20).


Konteks Gereja. Gok dinamika do parsaoran ditongatonga ni huria. Adong pertumbuhan nang perkembangan secara kwalitas ruas ni huria (parngoluonna denggan jala uli secara pardagingon nang partondion), songoni nang secara kwantitas (bilangan/jumlah) ni ruas ni huria i. Pertumbuhan dohot perkembangan i hinorhon ni jalinan relasi na denggan diantara ruas ni huria i, songoni nang antar huria. Alai disisi na asing adong do huria na hurang bertumbuh jala berkembang secara kwalitas dohot kwantitas ala konflik internal (sian bagasan) dohot ekstenal (sian duru). Ragam do sibonsirina, boi do ala late, elat, hosom, roha diri, dna.


Konteks Masyarakat. Torop do anggota masyarakat na denggan jala uli parsaoranna, nang pe marasing be agamana, suku, horongna, dna, boi nasida marsiurupan dohot masitumpahan. Alai disisi na asing i, sai adong do na mambahen isu na so denggan ala agama, kepentingan politik dohot horongna na laho mambahen hagaoron/konflik ditongatonga ni masyarakat.


5. Aha do sipareahan manang sipatupaon asa rosu parsaoran manang parhahamaranggion ditongatonga ni keluarga, huria nang masyarakat ? Saotikna adong 4 (opat) hal nang ingkon siparrohahononta [4] Naparjolo : “Sisada Tujuan” (Kesamaan Tujuan). Ndang otomatif harmonis manang rosu parsaoran i molo rap ro jala hundul pigapiga halak di sada inganan. Tudos do i tu group musik, rap marpungu pe nasida ganup ari di sada inganan huhut mamangke alat musikna be, ndang gabe jaminan i boi nasida mangendehon lagu na sarupa. Ringkot sada tujuanna ima sada roha nasida mangendehon lagu na sarupa dohot sian kunci na sarupa. Molo sibahen laguna be dohot kuncina be, ndada simponi manang lagu na tabo tarbege alai lagu na falls dohot soara-soara na boi mambahen hansit sipareon. Alani i sisada tujuan do ruas ni keluargata be, naung diboto ruas ni huria nang angka parhalado i do tujuanta bersama songon sada huria? Taingot ma umpasa na mandok Tampakna do tajomna, rim ni tahi do gogona. Adong hata ni halak Inggris na mandok “together we can change the world” ( bersama kita dapat merubah dunia). Napaduahon : “komunikasi”. Di punguan koor manang orkestra adong do diringent manang konduktor na mangatur angka parende i manang pemain musik. Marhite gerak ni tanganna do diringent berkomunikasi tu angka parende dohot pemain musik, nadia ma diendehon parjolo, gogo manang halus do diendehon dohot angka na asing hombar tu aturan di partitur lagu i. Songoni do nang di keluarga dohot huria marhite komunikasi na denggan boi ma diantusi jala dihangoluhon saluhut ruasna napinangido sian nasida jala beha ma sipareahon nasida laho mencapai tujuan i. Jadi marhite komunikasi na positif manang denggan boi ma lam tu rosu manang harmonis na sadasada keluarga nang punguan. Napatoluhon; “kerjasama” Molo anggota group musik manang adong sahalak pemain na sibahenbahenna manang lomona mamangke alat musikna mangendehon lagu naung ditotophon jala ndang mangihuthon aturan di partitur lagu manang ndang manangihon dohot marnida arahan sian konduktor, gabe ndang denggan permainan musik nasida jala ndang adong lapatanna. Jadi ingkon boi do kerjasama dohot denggan nasida asa uli huhut tabo begeon lagu naniendehonna. Adong hata ni pande bisuk na mandok, “jika kamu tidaklah mengambil bagian/kerjasama, kamu bukanlah bagian dari regu”. Napaopathon, “komitmen”. Molo holan nanionjar panghilalaan na “tertarik” do sasahalak mangulahon ulaonna, ndada nanionjar komitmen, maol do tulus ulaonna i naniulahonna i. Manang aha jala boha pe hamaolon, marhite komitmen boi ma rap maju dohot bekerja sama. Pemain musik yang tidak dapat memberikan komitmennya tentu saja tidak dapat dimasukkan dalam orkestra. Apa jadinya bila ia tiba-tiba memutuskan untuk tidak naik panggung? Tanpa yang satu ini, kesatuan tidak dapat terwujud. Orang-orang yang berani memberikan komitmen mereka adalah orang-orang yang berani untuk berkorban dan melalui berbagai-bagai tantangan, untuk meraih keberhasilan yang lebih besar dari sekedar prestasi rata-rata.


Sada hal na menarik sian turpuk on, asa rosu manang harmonis parsaoran i ingkon songon miak dohot nambur do pangalaho/bangko ni jolma i ditongatonga ni keluarga, huria dohot masyarakat. Kecenderungan ni miak dohot nambur ima bergerak tu toru do ndang tu ginjang. Maol do harmonis parhahamarangion manang parsaoran molo ganup jolma manang ruas ni keluarga dohot huria nang angka punguan na marragam i paburnangburnang diri dohot patimbo dirina huhut patutoru donganna jolma. Ingkon lam marsiajar do ganup hita martoruk ni roha (rendah hati=low profile). Apostel Paulus mandok, “sada ma parrohahon hamu; sada ma haholonganmuna; saroha, sapingkiran ma hamu! Unang ma mardingkandingkan manang marhasangapon na rumar; alai sian toruk ni rohamuna be ma rajumi hamu donganmuna sumurung sian dirimuna! Unang ma na ringkot di hamu be matahon hamu, dohot ma na di dongan! Songon parrohaon ni Kristus Jesus ma parrohaonmuna!” (Filp 2:2-5). Amen.


[1] Terjemahan Indonesia : Persaudaraan yang rukun atau mesra.
[2] Kepribadian (personality) adalah ciri-ciri atau tabiat seseorang yang mencakup pola-pola pemikiran dan perasaan, konsep diri, perangai dan mentalitas. Perkembangan kepribadian manusia dipengaruhi oleh empat faktor yang saling mendukung dan terkait, yakni warisan biologis (heredity), warisan lingkungan alam (natural emvioronment), warisan sosial (social heritage), kelompok manusia (group).
[3] Bd. Simfoni di dalam musik yang berbicara tentang harmonisasi, artinya penggabungan keberagaman alat musik yang berbeda tetapi mengeluarkan nada yang sama, sehingga menghasilkan suara yang indah didengar
[4] Kami menyebutnya dengan istilah 4 (Empat) “K”






BAHAN EVANGGELIUM
Minggu, 12 Dung Trinitatis
1 Musa 17: 15 – 27
Tanggal, 30 Agustus 2009

“Ndang hasuhatan Pambahenan ni Debata di bagasan ngolunta”

1. Manghirim di hatuaon na sian Debata.

Sada oloolop las ni roha do di pangula (petani) molo sahat ibana tu na manggotil na sinuanna. Marhite manggotil parbue na sinuanna i ndang marisuang gogo dohot pambahenanna na sailaon. Sada pangula asa boi manggotil ingkon adong do sada proses na ganjang dohot usaha na koras. Isara ni parhauma; mangula, manabur boni, marsuan, marbabo, mamuro sahat tu tingki gotilon. Sai manghirim do pangula di hagabeon ni na niulana. Alai sebalikna, boi marsak do sahalak pangula molo ndang denggan na niulana jala ndang jumpangsa gotilon. Balik sian na hinirim ni rohana.


Debata do silehon hatuaon nang pasupasu di bagasan ngolu ni jolma i. Pasupasuon ni Debata do angka jolma na porsea tu Ibana. Lobi sian na hinirim dohot na piningkiran ni jolma i di pasahat Debata do di bagasan ngolunna. Ndang adong na so tarpatupa Debata di bagasan ngolu ni jolma i. Nang pe sipata suhar tu pingkiran ni jolma i ianggo pasupasu ni Debata sai na manongtong do jala na lumehet di patupa di bagasan ngolunta on. Dibagabagahon Debata do tu si Abraham paboa si Sarah ingkon manubuhon sada anak. Sasintongna molo tabereng sian umur nunga sada ina nung hol ibana. Ndang mungkin be boi manubuhon sada anak. Disi do keragu-raguan ni si Abraham mambege dohot manjalo hata ni Debata. Tubu tu pingkiran ni si Abraham paboa hata ni Debata i holan apulapul sambing do. Alani do didok Ibana: “Tung tubuan anak ma jolma sisaratus taon jala manubuhon ma tagamon si Sarah, na marumur sia pulu taon?”


Hata mengkel dison i ma sada tudutudu paboa hurang porsea tu hata pandohan ni Debata. I do alana dipapos Debata haporseaon ni si Abraham marhite pandohan ingkon tubuhonon… Namarlapatan do i unang madabu si Abraham tu pandelean, ganggu ni roha. Asa tongtong ibana marhaporseaon jala marpanghirimon na mangolu tu adopan ni Debata. Ngolu na di bagasan panghirimon i do hamonangan ni haporseaon. Paboa Debata ndang hea marmeammeam di hataNa. Sude naung ni hatahonna i pasautonna do. Ndang adong na boi mangambati aha naung sinangkapan ni Debata di bagasan ngolu ni jolma i. Ndang adong na boi manimbangi pingkiran dohot dalan ni Debata. I do alana didok: “Ai ndada pingkiranHu pingkiranmuna i, jala ndada dalanmuna angka dalanHu” ninna Jahowa. “Ai songon timbo ni angka langit sian tano on, songon i do tumimbo angka dalanHu sian dalan muna i , jala angka pingkiranHu sian pingkiran muna i” (Yesaya 55: 8-9). Ndang boi hasuhatan, habilangan ni jolma i sangkap ni Debata. Debata do na parohon jala patauhon jolma i manjalo ragam ni pasupasuNa.


Disangkapi Debata do anak na tinubuhon ni si Sarah gabe sada bangso na bolon. Saluhut harajaon na di portibion marroan sian ibana. Boi dohonon songon pandohan ni halak Batak: sada do mata ni ari di sondangi do portibion. Sian pinompar ni si Isak ma manggomgomi portibion. Sian ibana haroroan ni pasupasu tu saluhut bangso. Ndang adong be na boi mangambati huaso ni angka pinomparna sogot. Saluhut pinomparna ingkon marningot pambahenan ni Debata. I do padan ni Debata tu si Isak. Ndang hea padan ni Debata mubauba, alai hot do ro di salenglelengna. Ndang hea mansohot pandonganion ni Debata di saluhut pinompar ni si Isak. On do tanda na paboa Debata do haroroan ni hatuaon. Alani do ingkon manghirim jala manongtong haporseaonta tu Ibana.


Sai taida do angka na masa na di tano on na mansai gogo manait rohanta, asa sai mangasahon gogotta sandiri. Sai di togihon angka na masa na di tano on do rohanta, nang pingkiranta, mangasahon diri laho mangalangkahon ngolu on. Dietong rohanta molo naeng hot mangolu jala dapot na ni luluan ingkon marguru tu lomo ni roha ni portibion. Loja hita mandiori, mangalului hatuaon asa sai martua ngolunta sian portibion. Tu angka robean nang angka dolokdolok sai tarimpu i sibaen sonang ni rohanta. Molo ndang adong dope bohi ni dakdaknak diadopanna sai tu portibion do dilului. Godang manungkun tu angka pande bisuk ni portibion isara ni, datu. Hape hatuaon dohot pasupasu na manongtong i holan sian Debata do boi tapuonta. Holan Debata do na tuk mangalehon ragam ni hinaringkot di bagasan ngolunta on. Debata do na boi palumehon bohi ni dakdanak di hita. Holan tu Debata ma hita manghirim jala marhaporseaon. Dibahen i, ingkon sai olo do hita paratarata panghirimon i tongtong. Ingkon manongtong jala imbaru panghirimonta, ala ni haporseaonta di Jesus Kristus Jesus. HatuaonNa i ma tahirim, asa taruli hita di haluaonna. Tatotophon ma tongtong panghirimonta i di Tuhan Jesus i, manang aha pe na masa, las ni roha dohot arsak pe.


2. Hangoluhon ma hata ni Debata.


Dung dipapatar Debata bagabagana tu si Abraham paboa tubuan anak ma si Sarah lam di patanak, di papita si Abraham do haporseaonna tu Debata. Diulahon ibana do laho pasunathon sude Ismael dohot sude na tubu di jabuna ro di sude na tinuhor ni hepengna. Lapatanna, parsunaton i do tudutudu tanda haoloon tu Debata. Paboa nasida gabe bangsona/nampuna ni Debata jala nasida mian di bagasan Debata. Parsunaton ni do tanda paboa naung hot padan ni Ibana dohot Debata Johowa. Marhite na pinatupana parsunaton i ma sada padan na so olo mattak haporseaonna maradophon Debata. Sai na mian jala hangoluhononna hataNa. Lam dipasolhot ibana do hadirionna tu adopan ni Debata. Halak na so olo pasunathon dirina ndada bangso ni Debata i (Pat. Gal 2:7). Lapatan, Ndada bangso na so tinompa ni Debata. Alai bangso na so mian jala ndang manghangoluhon hata ni Debata. Na sai manirpang sian tona nang patik ni Debata. Namangahut hatuaon dohot las ni roha sian portibion. Ianggo si Abraham tung sai mian jala marsihohot do di hata ni Debata. Lam di pahot ibana do padan ni Debata naung jinalona marhitehite parsunaton i. Ndang lomos, ganggu rohana di pandok ni Debata. Sai di pahusorhusor jala tung dihangoluhon ibana do pandok ni Debata. Ndang meret nanggo saotik hata ni Debata sian pingkiran dohot rohana. I do umbahen didok ibana: “Molo asi rohaM marnida ahu, ale Tuhanhu, sai unang laosi naposomon” (18:3). On ma patuduhon paboa holan tu Debata do ibana manghirim hatuaon i. Ndang olo ibana nanggo satongkin pe ngoluna di tinggalhon Debata. Sai marhaposan tu Jahowa do ibana na tuk mangurupi jala pasauthon asi ni rohaNa. Tung di sadari si Abraham do naso tartapuna hasonangan nang hatuaon sian portibi on. Diparhatopot rohana do paboa sude bagabaga dohot hata ni Debata na ingkon pasauthonna di bagasan ngoluna.


Jotjot do lupa jolma i di angka bagabaga nang pasupasu ni Debata naung jinalona. I do umbahen gabe godang haporseaon ni jolma i dangoldangol sisilon. Molo leleng ro na hinirim ni rohana olo do gabe mangopo haposeaonna. Gabe tubu pandelean jala mandao sian adopan ni Debata. Ndang di hangoluhon be hata ni Debata. Ujungna olo do sipata gabe di burai Debata silehon pasupasu i. On ma ngolu ni jolma na hurang marpos ni roha di angka sangkap ni Debata. Godang do sipangidoon dohot angka sangkap ni rohanta naeng sialuhononta tu Debata. Alai jotjot do mardua roha hita mangido dohot manghaposi Tuhan i. Gabe raguragu hita di huaso ni Tuhan i. Sasintongna ndang na so margogo Debata laho patupahon jala mangalehon angka na tahirim i sian Ibana. Na jotjot do ndang pos rohanta mangido sian Ibana. Ndang sian haporseaon na togu hita mangido pangurupionNa. Ndang ta ratarata i angka hata naung pinasahatna di bagasan ngolunta on. Paboa na hot do padan ni Debata Jahowa ro di salelengnilelengna. Naso jadi tinggalhonon na hita nanggo satongkin pe asal ma manongtong haporseaonta tu Ibana. Sai ingot ma di bagasan ngolum bagabaga ni Debata na ingkon pasautonna do. Haposeai ma di bagasan nolum naso hasuhatan Pambahenan ni Debata di bagasan ngolunta. Amen.

Pinatomutomu ni:
Pdt. Eben Hutasoit